Đau nhức cổ sau khi ngủ dậy là một thực trạng khá phổ biến, gây đau nhức, căng cứng khó chịu ở phần cổ vai gáy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, sức khỏe tinh thần cũng như chất lượng sống của người bệnh, đặc biệt là những người làm việc văn phòng, ngồi nhiều, ít vận động. Thậm chí đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn.
Vì vậy, chúng ta phải tìm hiểu kỹ về các nguyên nhân gây đau nhức cổ khi ngủ dậy, theo dõi triệu chứng để tiến hành chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng về sau
Nguyên nhân gây đau cổ khi ngủ dậy
Đau nhức cổ khi ngủ dậy xảy ra phổ biến ở cả nam và nữ trong mọi độ tuổi, kể cả trẻ em và thanh thiếu niên. Một số ít trường hợp cơn đau xuất hiện không rõ nguyên nhân, trong khi đó phần lớn là do chấn thương hoặc lão hoá.
Tư thế nằm
Tư thế ngủ không đúng có thể tác động tiêu cực lên vùng cổ vai gáy và gây ra đau nhức sau khi thức dậy. Các tư thế ngủ không tự nhiên như nằm sấp, quay đầu sang một bên nhiều giờ liền khiến cổ bị vẹo và chèn ép mạch máu ở vùng cổ, ảnh hưởng đến quá trình cung cấp oxy đến các tế bào cơ trong vùng cổ.
Các tư thế không tự nhiên gây ra hiện tượng chèn ép mạch máu ở vùng cổ dẫn đến đau nhức cổ
Khi tế bào cơ không nhận được đủ lượng oxy cần thiết, quá trình trao đổi chất sẽ bị gián đoạn dẫn đến tình trạng mệt mỏi và đau cứng cơ bắp cổ vào buổi sáng.
Ngoài ra, tư thế nằm ngủ lệch cổ cũng khiến cho vùng lưng bị căng thẳng, đặc biệt là khi ngủ trên đệm và không có nhiều điểm tựa. Điều này vô tình khiến bụng bị lún xuống, gây áp lực lên cột sống và các cơ lưng.
Gối ngủ không phù hợp
Đầu và cổ tiếp xúc trực tiếp nhiều giờ liền trên gối trong quá trình chúng ta nằm ngủ hay nghỉ ngơi. Đây chính là lý do lựa chọn một chiếc gối phù hợp đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với chất lượng giấc ngủ của chúng ta. Gối quá cao, quá thấp, quá mềm hay quá cứng đều có thể gây căng cơ cho vùng cổ, dẫn đến đau nhức cổ sau khi ngủ dậy.
Chấn thương trước đó
Một số loại chấn thương thường gặp như va chạm trong thể thao, tai nạn… có thể không gây đau cổ ngay từ ban đầu nhưng lại để lại các triệu chứng vật lý sau vài giờ hoặc vài ngày. Do đó, người bệnh đi ngủ trong trạng thái bình thường nhưng lại cảm giác đau nhức cổ khi thức dậy vào sáng hôm sau.
Một số chấn thương khi chơi thể thao thường không mang đến cơn đau ngay lập tức. Thay vào đó, bạn sẽ cảm nhận tình trạng mỏi cổ sau một vài ngày. Đặc biệt, các biểu hiện đau nhói thường xuất hiện vào lúc sáng sớm vừa ngủ dậy.
Chuyển động đột ngột trong lúc ngủ
Những chuyển động đột ngột trong khi ngủ như ngồi dậy bất ngờ, khua chân khua tay, lăn trở mình… có thể làm căng cơ vùng cổ và trật khớp cổ.
Ngoài ra, trạng thái trằn trọc hoặc cố gắng đi vào giấc ngủ cũng thường đem đến hậu quả tương tự.
Thoái hóa đốt sống cổ
Thoái hóa đốt sống cổ xảy ra khi một đốt sống trượt qua qua đốt sống bên dưới, gây đau nhức vùng cổ sau khi ngủ dậy. Nguyên nhân chủ yếu có thể do vết nứt, sự lỏng lẻo của dây chằng hoặc thoái hoá đĩa đệm.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Theo thời gian, các bao xơ bên ngoài đĩa đệm có nguy cơ sẽ bị nứt hoặc rách, tạo khe hở và bắt đầu đẩy nhân nhầy ở trung tâm ra ngoài. Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây chèn ép ống sống, rễ thần kinh và màng tủy. Từ đó, người bệnh thường có cảm giác đau cổ khi thức dậy, cơn đau có thể lan dần xuống cánh tay, bàn tay, vai gáy với triệu chứng tê mỏi khó chịu.
Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra đau nhức cổ và tê cứng vai gáy
Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời về lâu dài có nguy cơ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, điển hình là thiếu máu não, liệt nửa người, liệt tay chân…
Căng thẳng
Căng thẳng, stress kéo dài có thể gây đau nhức cổ khi ngủ dậy. Khi cơ thể căng thẳng, các cơ và mô trong vùng cổ sẽ bị co rút và căng cứng, dẫn đến đau nhức và khó chịu.
Để giảm thiểu căng thẳng, bạn nên thực hiện các bài tập thư giãn như yoga, tập thở và massage cổ. Ngoài ra, hãy cố gắng giảm bớt công việc và áp lực trong cuộc sống để giữ cho cơ thể được thư giãn và nghỉ ngơi đầy đủ.
Lười vận động
Ít vận động, ngồi nhiều, ít tập thể dục có thể khiến cơ cổ trở nên yếu và căng cứng, dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Khi không vận động đủ, các cơ và mô trong vùng cổ sẽ không được duy trì và phát triển, dẫn đến đau nhức và khó chịu.
Để giảm thiểu tác động của lười vận động, bạn nên tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập giúp tăng cường cơ cổ và cột sống. Ngoài ra, hãy cố gắng di chuyển và thay đổi tư thế ngồi thường xuyên để giữ cho cơ thể luôn được vận động và không bị căng thẳng.
Yếu cơ cổ
Cơ cổ yếu có thể không đủ sức nâng đỡ đầu và cổ khi ngủ, dẫn đến đau nhức cổ khi ngủ dậy. Khi cơ cổ yếu, áp lực sẽ tập trung vào các mô và cơ khác trong vùng cổ, gây ra đau nhức và khó chịu.
Để tăng cường cơ cổ, bạn nên thực hiện các bài tập tăng cường cơ cổ như xoay đầu, nghiêng cổ và kéo cổ. Ngoài ra, hãy cố gắng duy trì tư thế đứng và ngồi đúng để giữ cho cơ cổ được sử dụng và phát triển đầy đủ.
>>> Xem thêm: ĐAU CỔ TAY: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ
5 cách điều trị chứng đau nhức cổ vai gáy sau khi ngủ dậy
Tuỳ vào từng tình trạng và mức độ cơn đau, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị đau cổ phù hợp.
Nghỉ ngơi
Một cách đơn giản để làm giảm cơn đau cổ vai gáy khi ngủ dậy là nghỉ ngơi. Việc thư giãn từ 1 – 3 ngày và tránh hoàn toàn các công việc vất vả, tập thể dục chịu sức nặng (chạy bộ, đi bộ đường dài, chơi quần vợt…) sẽ đem đến hiệu quả cải thiện tích cực.
Massage vùng cổ
Các động tác massage sẽ tác động trực tiếp lên cơ và mô vùng cổ, giúp quá trình lưu thông máu diễn ra thuận lợi. Do đó, đây cũng là cách điều trị hiệu quả thường được bác sĩ chỉ định thực hiện song song với một số phương pháp khác.
Massage cổ là phương pháp hữu ích để giảm đau nhức cổ sau khi thức dậy vào buổi sáng
Thực hiện một số bài tập
Tình trạng đau cổ khi ngủ dậy có thể được cải thiện hiệu quả nhờ vào một số bài tập trị đau cổ, kéo giãn nhẹ nhàng. Những động tác này sẽ tác động trực tiếp lên cơ, từ đó làm giảm hiện tượng căng thẳng một cách đáng kể. Tuy nhiên, trong quá trình luyện tập, nếu người bệnh nhận thấy triệu chứng không thuyên giảm hay có dấu hiệu tiến triển trầm trọng hơn thì nên dừng lại.
Thực hiện bài tập cổ sau có thể giúp cải thiện tình trạng đau cổ sau khi thức dậy, cách thực hiện như sau:
- Nghiêng đầu để tai chạm vào vùng vai: Chọn tư thế đứng hoặc ngồi thẳng, sau đó nghiêng đầu sang một bên sao cho tai chạm vào vai. Giữ tư thế này trong khoảng 10 giây, sau đó đưa cổ trở về vị trí ban đầu trước khi chuyển sang bên còn lại. Thực hiện 10 lần cho mỗi bên.
- Ngửa cổ và gập cổ: Ngửa cổ và nhìn lên trần nhà, cố gắng nhìn càng xa càng tốt. Giữ tư thế này trong một thời gian ngắn sau đó đưa cổ về vị trí ban đầu. Tiếp theo, gập cổ và nhìn xuống sàn nhà. Thực hiện 10 lần cho mỗi lần nhìn lên và xuống để giúp giãn cơ cổ và cải thiện linh hoạt.
- Đẩy cằm: Đặt tay phải ở cằm và đẩy nhẹ nhàng cằm sang bên phải, giữ tư thế này trong khoảng 10 giây. Sau đó, quay cổ về vị trí ban đầu và lặp lại động tác với bên trái. Bài tập này giúp giãn và làm dịu cơ cổ.
- Phác thảo bảng chữ cái từ A – Z bằng cằm: Sử dụng cằm như một con trỏ chuột, nhẹ nhàng phác thảo các chữ cái từ A đến Z trên không trung. Điều này giúp tạo ra sự linh hoạt cho cổ và tăng cường sự điều chỉnh cơ.
Chườm nóng lạnh
Thực hiện chườm nóng lạnh vài lần trong ngày, mỗi lần không quá 20 phút là phương pháp đơn giản và hữu ích để giảm triệu chứng đau nhức cổ sau khi thức dậy.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể xen kẽ liệu pháp chườm nóng và lạnh. Sức nóng sẽ đem đến tác dụng giảm căng cơ, đau nhức cổ.
Ngoài ra, bạn có thể thực hiện chườm lạnh bằng cách sử dụng túi đá hoặc túi gel lạnh chườm lên vùng cổ bị đau trong khoảng 20 phút. Cách này giúp giảm viêm và sưng ở vùng cổ, từ đó làm dịu triệu chứng đau mỏi.
Sau khi đã chườm lạnh trong vài ngày mà triệu chứng đau nhức cổ vẫn còn, bạn có thể chuyển sang chườm nóng. Hãy sử dụng túi đệm nóng hoặc bình nước nóng ở nhiệt độ vừa phải đặt lên vùng cổ bị đau trong khoảng 20 phút. Cách này giúp tăng lưu thông máu, làm giãn cơ và giảm căng cứng, đau nhức cổ.
Biện pháp phòng ngừa chứng đau nhức cổ sau khi ngủ dậy
Chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa chứng đau nhức cổ sau khi ngủ dậy ngay từ ban đầu thông qua các biện pháp đơn giản sau:
- Duy trì tư thế ngủ nằm ngửa hoặc nằm nghiêng thay cho nằm sấp.
- Khi ngủ ở tư thế nằm nghiêng, hãy đặt một chiếc gối giữa hai chân để giữ cho cổ và cột sống luôn thẳng hàng.
- Ưu tiên sử dụng gối lông vũ, gối làm bằng mút hoạt tính khi ngủ và thay định kỳ 1 – 2 năm/lần.
- Tránh sử dụng gối quá cứng hoặc quá mềm vì dễ khiến cơ cổ bị uốn cong.
- Sử dụng đệm có độ cứng vừa phải để nâng đỡ lưng và cổ.
- Duy trì tư thế đúng khi đi, đứng, ngồi, làm việc, dùng điện thoại, máy tính.
- Tránh khom vai và cúi cổ quá xa về phía trước.
- Tập thể dục thường xuyên để tăng cường cơ bắp, bao gồm cả cơ cổ, từ đó giúp cải thiện tư thế, giảm căng thẳng và ngăn chặn hiện tượng cứng cơ.
