Đau lưng cấp hay đau lưng cấp tính chỉ xuất hiện và tồn tại trong vài ngày hoặc vài tuần nhưng đủ để “ám ảnh” bạn suốt đời. Điều đáng lo ngại là cơn đau lưng bộc phát này có thể là tín hiệu cho biết cột sống và đĩa đệm của bạn đang gặp vấn đề trầm trọng, cần có biện pháp phòng ngừa và cải thiện sớm.
Đau lưng cấp tính là gì?
Đau thắt lưng cấp tính là “cơn đau nằm vùng” bởi thường xuất hiện từ vùng cạnh dưới sườn đến lằn mông mà vị trí “cắm chốt” là thắt lưng. Tuy nhiên, đau lưng cấp cũng có thể lan tỏa xuống một hoặc cả hai chân.
Khác với đau lưng mạn tính (kéo dài liên tục trên 3 tháng), đau lưng cấp diễn ra trong khoảng 6 – 12 tuần. Thế nhưng, có trường hợp chỉ đau một vài ngày và lại có trường hợp cần vài tháng để các triệu chứng biến mất hoàn toàn. Dựa vào thời gian bắt đầu, phát triển và kết thúc cơn đau để phân loại đau lưng cấp tính và đau lưng mạn tính.
Hầu hết mọi người đều đã, đang và sẽ trải qua cơn đau lưng cấp tính một hoặc nhiều lần trong đời. Cơn đau cấp ở lưng có xu hướng tự khỏi mà ít khi, thậm chí không cần can thiệp điều trị y tế chuyên sâu và không làm mất chức năng cử động của khớp xương.
Đau thắt lưng cấp tính là “cơn đau nằm vùng” ở vùng cạnh dưới sườn đến lằn mông
Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết đau lưng cấp tính
Khi phải đối mặt với đau lưng cấp tính, người bệnh thường trải qua những trạng thái như:
- Đau nhói đặc trưng ở thắt lưng, cảm giác đau âm ỉ dọc theo cột sống (chủ yếu tập trung ở vùng hạ sườn đến lằn mông).
- Sự cứng cỏi của cơ bắp tăng lên ở lưng, đùi và vai cổ.
- Gặp khó khăn trong một số hoạt động như lái xe, đứng hoặc ngồi lâu, cũng như khi mang vác những vật nặng.
- Thường xuyên gặp cảm giác đau đêm, gây mất ngủ kéo dài.
- Các động tác như cúi xuống, ngửa lên, hay xoay người đều mang lại cảm giác đau.
Cơn đau lưng cấp cũng có thể truyền dọc theo đùi và chân, tạo ra sự hạn chế trong việc di chuyển. Dù ở một số người, cảm giác đau chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, nhưng không nên coi thường, vì đây có thể là dấu hiệu tiên đoán cho một chuỗi đau đớn sắp tấn công khu vực lưng của chúng ta.
Đau nhói đặc trưng ở thắt lưng
Nguyên nhân gây đau lưng cấp tính
Không thể đặt ra một nguyên nhân cụ thể cho đau thắt lưng cấp tính. Cơn đau này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, chẳng hạn như:
- Sự căng thẳng đặt lên cột sống và thắt lưng trong khi tập thể dục hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Các chuyên gia về xương khớp đã nhận diện một số nhóm nguy cơ có thể gây kích thích cơn đau lưng cấp tính:
- Vấn đề về đĩa đệm.
- Rối loạn loãng xương, viêm khớp, nhiễm trùng, hoặc sự xuất hiện của khối u.
- Hoạt động hoặc làm việc quá sức.
- Chấn thương từ tai nạn, ngã, hoặc va chạm mạnh khi tham gia thể thao.
- Tư thế làm việc lâu dài mà không thay đổi, như việc ngồi hoặc đứng một chỗ suốt nhiều giờ.
- Sự thay đổi đột ngột trong chuyển động, dẫn đến lệch hướng của cột sống và đĩa đệm.
Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng không cân đối, thói quen ít vận động hoặc sử dụng giày dép quá cao cũng có thể là những điều kiện thuận lợi đánh thức cơn đau lưng đang “đánh giá” mức độ thoải mái của bạn. Vì nguyên nhân của đau lưng cấp không phải lúc nào cũng rõ ràng, nên bác sĩ sẽ dựa vào lịch sử bệnh lý và kết quả kiểm tra lâm sàng để xác định những yếu tố có nguy cơ cao nhất.
Vấn đề về đĩa đệm
Đau lưng cấp tính có gây nguy hại hay không?
Không nên xem nhẹ vấn đề của đau lưng cấp tính, dù rằng một số may mắn có thể tự khỏi sau vài ngày hoặc vài tuần. Nhưng điều này chỉ áp dụng đối với những người may mắn, không phải những người đang phải đối mặt với cơn đau lưng như một ánh sáng đỏ báo hiệu.
Đau lưng cấp tính có thể không mang theo nguy hiểm lớn, nhưng lại gây giảm sức lao động và hoạt động, ảnh hưởng đến cả sức khỏe và tinh thần của người bệnh. Dưới đây là những hậu quả tiêu cực mà đau lưng cấp tính có thể mang lại:
- Khả năng tham gia các hoạt động thể thao như tennis, golf, chạy bộ, hay khiêu vũ bị hạn chế.
- Gặp khó khăn trong mối quan hệ vợ chồng.
- Không thể tham gia các hoạt động vui chơi cùng gia đình và bạn bè.
Ngoài ra, đau lưng cấp tính có thể tái phát bất cứ lúc nào, khiến người bệnh phải đối mặt với tình trạng này lặp đi lặp lại suốt đời khi bệnh chuyển thành mức độ mãn tính.
Trước ảnh hưởng sâu sắc của cơn đau lưng cấp đến mọi khía cạnh của cuộc sống, sức khỏe và tinh thần, chúng ta không nên lạc quan quá mức trước những triệu chứng lưng đau bất thường. Thay vào đó, hãy tìm đến bác sĩ để thăm khám, nhận tư vấn về phương pháp điều trị và kiểm soát đau lưng cấp một cách hiệu quả nhất.
Khả năng tham gia các hoạt động thể thao như tennis, golf, chạy bộ, hay khiêu vũ bị hạn chế
Chẩn đoán bệnh đau lưng cấp tính
Đau lưng cấp tính không thường xuất hiện với những dấu hiệu hay triệu chứng cụ thể, làm cho quá trình chẩn đoán trở nên phức tạp để tránh những sai lầm không mong muốn. Người bị đau lưng cấp tính thường sẽ trải qua các bước kiểm tra như sau:
1. Kiểm tra tiền sử bệnh lý và chức năng vận động: Thời gian đóng vai trò then chốt khi bác sĩ thực hiện các câu hỏi như “Khi nào bạn bắt đầu cảm thấy đau lưng? Bạn đã từng gặp vấn đề này trước đó chưa? Đau lưng kéo dài bao lâu?” Đồng thời, bác sĩ sẽ tìm hiểu về vị trí cụ thể của cơn đau và xác định xem cơn đau có lan xuống đùi và chân không.
2. Kiểm tra hình ảnh: Các phương pháp như chụp X-quang, cộng hưởng từ MRI và chụp cắt lớp CT Scan sẽ giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân như khối u, thoái hóa cột sống, chấn thương, tổn thương dây chằng, mạch máu, từ đó xác định được cơn đau lưng là tức thời hay có thể là dấu hiệu của các bệnh lý xương khớp nguy hiểm khác.
3. Xét nghiệm máu: Quá trình xét nghiệm máu nhằm phản ánh tốc độ lắng hồng cầu và số lượng hồng cầu, tiểu cầu, bạch cầu giúp bác sĩ xác định mức độ nhiễm trùng xương hoặc u tủy xương.
Phác đồ điều trị đau lưng cấp tính chuẩn y tế
Không có phương thuốc hay phương pháp nào có thể giải quyết triệt để đau lưng cấp tính. Phác đồ điều trị chuẩn y tế tập trung vào việc giảm và kiểm soát cơn đau ngay từ thời điểm phát bệnh với ba chỉ định chính:
1. Nghỉ ngơi hợp lý: Chế độ nghỉ ngơi cần tạo điều kiện lý tưởng cho khối cơ lưng được thư giãn và nghỉ ngơi. Nó không đơn thuần là việc giữ người bệnh tĩnh yên, mà còn bao gồm việc tránh các hoạt động thể chất mạnh và hạn chế chuyển động nhanh.
2. Uống thuốc giảm đau chống viêm: Các thuốc giảm đau giãn cơ thường được áp dụng cho trường hợp đau lưng cấp. Tuy nhiên, đối với những kết quả không như mong đợi và nguy cơ tác dụng phụ, việc sử dụng thuốc tiêm vô hiệu hóa dây thần kinh cảm giác là một lựa chọn thay thế hấp dẫn, đòi hỏi sự tư vấn kỹ lưỡng từ bác sĩ.
3. Bài tập vật lý trị liệu: Các bài tập được hướng dẫn bởi các nhà trị liệu vật lý giúp ổn định cột sống, giảm căng thẳng trong các nhóm cơ ở lưng và kiểm soát cơn đau tái phát. Sự kiên trì và tuân thủ đúng liệu trình tập luyện là chìa khóa để đạt được kết quả cao trong điều trị đau lưng cấp tính.
Với quy trình chẩn đoán và điều trị kỹ lưỡng như vậy, người bệnh có thể hận chế tối đa tác động của đau lưng cấp tính và tái lập sự thoải mái trong cuộc sống hàng ngày.
Làm gì khi bị đau lưng cấp tính?
Khi cơn đau lưng đột ngột xuất hiện, bất kể mức độ hay thời gian kéo dài, việc tự mình xử lý và phản ứng một cách hiệu quả là rất quan trọng. Để có khả năng ứng phó tích cực với đau lưng cấp, việc trang bị kiến thức hữu ích dưới đây là không thể phủ nhận, giúp bạn chủ động giảm nhẹ đau lưng và bảo vệ cột sống cũng như thắt lưng một cách tối ưu:
- Dừng mọi hoạt động: Ngay khi đau lưng xuất hiện, quan trọng nhất là tạm dừng mọi hoạt động và nằm yên trên một bề mặt cứng như gỗ hoặc nệm cao su có cấu trúc cứng, không nên sử dụng nệm dày mềm.
- Chườm lạnh: Chườm lạnh lên vùng bị đau có thể giúp giảm viêm và đau một cách hiệu quả. Tránh chườm nóng và hạn chế chườm lên cột sống để tránh tác động tiêu cực.
- Sử dụng gối hoặc khăn tắm: Đặt một chiếc gối mỏng hoặc gấp khăn tắm dưới vị trí đau như thắt lưng, cổ để giảm áp lực và hỗ trợ sự thoải mái.
- Hạn chế hoạt động: Trong thời gian cơn đau kéo dài (trung bình 3-5 ngày), hạn chế mang vác nặng, tham gia thể thao hoặc các hoạt động đi lại.
Nếu sau 2 – 3 ngày, cơn đau vẫn không giảm hoặc trở nên nặng hơn, việc đến bệnh viện chuyên khoa xương khớp để kiểm tra ngay từ giai đoạn này là quan trọng. Cơn đau có thể vượt quá sức chịu đựng, tuy nhiên, không nên tự y áp dụng thuốc giảm đau hoặc các biện pháp không rõ nguồn gốc mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
Chườm lạnh lên vùng bị đau có thể giúp giảm viêm và đau một cách hiệu quả
Lời khuyên giúp giảm nguy cơ bị hoặc tái phát đau lưng cấp tính
Có một sự thật mà chúng ta không thể phủ nhận: Ngay cả những người chưa từng trải qua đau lưng cấp tính cũng có thể mắc phải bệnh bất kỳ lúc nào. Đối với những người đã trải qua đau lưng cấp tính một hoặc vài lần, khả năng tái phát bệnh là không thể tránh khỏi. Vì vậy, để giảm thiểu nguy cơ mắc hoặc tái phát đau lưng cấp tính, chúng ta cần xây dựng lối sống khoa học và chăm sóc sức khỏe theo lời khuyên của chuyên gia xương khớp dưới đây:
- Duy trì thói quen tập luyện thể chất: Hãy duy trì thói quen luyện tập thể chất để giữ cho khối cơ lưng luôn khỏe mạnh và linh hoạt.
- Chế độ dinh dưỡng cân đối: Thực hiện một chế độ dinh dưỡng cân đối để tăng cường độ vững chắc cho cột sống lưng.
- Hạn chế vận động và làm việc quá sức: Đối với những người có tiền sử đau lưng cấp, hạn chế vận động và làm việc quá sức là rất quan trọng.
- Giữ tư thế đúng: Hãy giữ tư thế đúng trong quá trình làm việc, học tập hay tham gia các hoạt động thể thao để giảm áp lực lên cột sống.
- Tập khởi động trước hoạt động: Thực hiện bài tập khởi động để làm nóng cơ thể trước khi tham gia các hoạt động thể dục và thể thao.
