Thoái hóa xương khớp là quá trình lão hóa mang tính quy luật của các tế bào và tổ chức ở khớp và quanh khớp kết hợp với tình trạng chịu áp lực quá tải kéo dài của sụn khớp, xương dưới sụn và các tổ chức quanh khớp
Ngoài nguyên nhân do quá trình lão hóa tự nhiên thì thoái hóa xương khớp phần lớn là do những thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày vô tình tàn phá hệ cơ xương khớp như bẻ tay, vặn lưng, cổ, ngồi lâu một chỗ, đi giày cao gót…
Bài viết dưới đây TRAULEN muốn chia sẻ đến bạn những thói quen sinh hoạt hàng ngày có tác động xấu, làm giảm tuổi thọ của xương khớp và đẩy nhanh tiến trình thoái hóa xương khớp của chúng ta.
Bẻ tay, vặn lưng, cổ quá mức
Việc bẻ khớp ngón tay, vặn lưng, vặn cổ… là thói quen khá phổ biến của nhiều người. Tuy nhiên, đây là hành động khiến các khớp hoạt động nhanh đột ngột và quá tầm vận động, dẫn đến việc phá hủy các cấu trúc sụn khớp và dây chằng xung quanh khớp.
Đây chính là nguyên nhân khiến các khớp ngày càng to lên, đồng thời gây ra các tổn thương như: bong gân, giãn dây chằng, trật khớp, làm sụn khớp nhanh bào mòn và đẩy nhanh quá trình thoái hóa xương khớp…
Nếu không bỏ thói quen này, khớp sẽ bị thoái hóa, biến dạng khớp, phình to ở các khớp ngón tay hay rách dây chằng, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, cột sống thắt lưng, thoát vị đĩa đệm gây chèn ép rễ thần kinh…
Đi giày cao gót
Khi mang giày cao gót, các cơ của cột sống, thắt lưng, bắp chân cũng như gân gót chân bị căng giãn quá mức dẫn đến đau mỏi. Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa xương khớp bao gồm đau lưng, đau bắp chân, đau gót chân.
Khi các nhóm cơ xương khớp làm việc quá tải sẽ bị suy yếu, không giữ vững cấu trúc cột sống, khớp gối, cổ chân dễ gây chấn thương do té ngã và tổn hại đến hệ khớp.
Mũi giày càng nhỏ hẹp sẽ ép các ngón chân lại với nhau cũng có thể gây biến dạng ngón cái và các ngón khác, lâu dần có thể làm tổn thương các nhánh thần kinh gây đau hay phì đại các nhánh thần kinh vùng bàn chân, lâu dần có thể gây thoái hóa xương khớp.
Ngồi lâu một chỗ, ngồi xổm, ngồi vắt chéo chân
Thói quen ngồi hay đứng quá lâu liên tục tại một vị trí làm mỏi nhóm cơ cạnh cột sống khiến chúng ta khòm lưng và cúi ra trước, dẫn đến căng các nhóm cơ và dây chằng phía sau cột sống, đồng thời hao hụt tuần hoàn máu ở chân, cơ mông, hông trở nên kém linh hoạt, xương dần mỏng đi, giòn và dễ gãy hơn.
Đi giày cao gót thường xuyên, ngồi không đúng tư thế … có thể gây thoái hóa xương khớp
Sự mệt mỏi của hệ thống cơ xương này gây đau nhức, tổn thương các đốt sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hóa xương khớp. Do đó, chúng ta cần hạn chế ngồi làm việc lâu quá hai giờ.
Các khớp xương bàn tay, cổ tay và cánh tay luôn phải hoạt động với chuột và bàn phím khiến cho các dây chằng và cơ phải chịu sức ép khi hoạt động liên tục.
Khớp gối gồm khớp chè đùi và khớp đùi chày, chịu toàn bộ trọng lượng của cơ thể. Khi đầu gối co lại, áp lực do cơ ở phần đùi và gân bánh chè sẽ ép xương bánh chè trượt trên xương đùi. Lúc đi bộ, lực này tác động bằng khoảng 1/2 trọng lượng cơ thể, khi leo cầu thang lực này gấp 3-4 lần trọng lượng cơ thể và khi ngồi xổm, lực này gấp 7-8 lần trọng lượng cơ thể.
Do vậy thói quen ngồi xổm tạo áp lực rất lớn phá hủy sụn xương bánh chè và sụn xương đùi gây thoái hóa khớp chè đùi. Tập luyện cơ tứ đầu đùi và tránh thói quen ngồi xổm, hạn chế tối đa lên xuống cầu thang hay khiêng vác lên cầu thang sẽ giúp bảo vệ khớp chè đùi.
Sử dụng thức ăn nhanh và uống nước ngọt có ga, rượu bia
Thói quen ăn uống qua loa, tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, thức ăn chế biến sẵn, đồ ăn mặn và đóng hộp, thực phẩm chứa chất béo bão hòa… ngày càng phổ biến, đặc biệt là đối với những người bận rộn. Nhưng hầu như các món ăn “lợi ít hại nhiều” này không chứa nhiều dưỡng chất cho cơ thể, ngược lại còn làm gia tăng nguy cơ mắc các chứng rối loạn chuyển hóa như béo phì, tiểu đường, rối loạn mỡ máu… ảnh hưởng xấu đến hệ cơ xương khớp và gây thoái hóa xương khớp sớm.
Thức ăn nhanh gây béo phì, tăng áp lực cho khớp, thậm chí có thể gây thoái hóa xương khớp
Ngày nay, tỷ lệ mắc các bệnh lý về chuyển hóa và cơ xương khớp như bệnh gout, thoái hóa xương khớp… ngày càng nhiều và có xu hướng trẻ dần. Đây là 2 vấn đề về xương khớp cực kỳ phổ biến, thường gặp ở những người hay ăn nhậu, uống nhiều bia rượu và ăn nhiều hải sản, nội tạng động vật…
Người có chế độ ăn uống chứa 20% chất béo bão hòa, theo thời gian sẽ tích tụ tại khớp gối, làm giảm chất lượng sụn và dễ sinh ra các phản ứng viêm đau, thúc đẩy quá trình thoái hóa xương khớp.
Ngoài ra, nhiều người có thói quen uống rượu bia, cà phê, nước ngọt có ga, hút thuốc lá cũng làm giảm lượng canxi và khả năng hấp thụ canxi gây ra bệnh loãng xương và thoái hóa xương khớp từ rất sớm.
Do đó, các khuyến cáo cho rằng cần có chế độ ăn cân đối, lành mạnh, mỗi bữa ăn cần có đủ 4 nhóm thực phẩm (nhóm chất bột, nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm vitamin và muối khoáng) để bảo vệ sức khỏe xương khớp. Cần tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc, hải sản… vừa tốt cho sức khỏe vừa bảo vệ hệ xương khớp vững chắc và hạn chế nguy cơ gây thoái hóa xương khớp.
Giảm cân quá nhanh
Tác dụng phụ của việc giảm béo đột ngột, kém an toàn chính là suy giảm hiệu suất hấp thụ canxi ở xương và đẩy nhanh quá trình thoái hóa xương khớp
Vì khi giảm cân quá nhanh khiến sự liên kết của lớp mỡ và bắp thịt trở nên lỏng lẻo. Đó là lý do vì sao mà trong một số trường hợp xảy ra sự cố như: ngã, trượt chân, thậm chí là gãy xương. Điều này cũng lý giải vì sao những người sau khi giảm cân lại yếu và dễ mắc bệnh loãng xương.
Lười vận động
Khi bị viêm khớp, thoái hóa xương khớp, nhiều người có xu hướng nghỉ ngơi thay vì vận động nhẹ nhàng. Tuy nhiên, thói quen lười vận động sẽ dẫn đến hàng loạt các bệnh nguy hiểm như: tim mạch , đái tháo đường, béo phì, ngoài ra còn khiến khớp kém linh hoạt và gia tăng các bệnh về xương khớp như: viêm khớp, khô khớp, thoái hóa xương khớp, đau vai gáy, đau cột sống…
Thói quen ít vận động dễ gây khô khớp, cứng khớp và thoái hóa xương khớp
Việc nghỉ ngơi quá lâu không đồng nghĩa với việc bảo dưỡng khớp mà ngược lại còn khiến các cơ hỗ trợ đầu gối yếu đi. Khi đó, khả năng chịu lực của khớp kém dần, dẫn đến tần suất bị đau nhiều hơn và cường độ cơn đau nhức cũng mạnh hơn. Giảm độ linh hoạt, dẻo dai của khớp gối còn làm tăng nguy cơ tai nạn và khiến việc tập luyện an toàn trở nên khó khăn hơn.
Thay vì ngồi một chỗ, mỗi ngày bạn chỉ cần dành khoảng 30 phút thực hiện những bài tập thể dục đơn giản, không chỉ rất hữu ích cho hệ xương khớp mà còn tăng cường sức khỏe như: bơi lội, đạp xe, đá bóng, cầu lông, võ thuật, tập thái cực quyền, khí công dưỡng sinh, yoga …
Lạm dụng thuốc giảm đau
Một lý do đáng lưu ý khác được xuất phát từ việc dùng thuốc giảm đau không đúng. Trong nhóm thuốc giảm đau kháng viêm thì tác dụng phụ viêm dạ dày là hay gặp nhất. Nguy cơ tim mạch, bệnh thận từ thuốc giảm đau cũng được ghi nhận với nhóm NSAID.
Nhóm thuốc kháng viêm mạnh như corticoid có hiệu quả cao, nhưng dùng lâu dài sẽ gây loãng xương và lệ thuộc thuốc, gây hội chứng Cushing do thuốc. Do vậy nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
